Moda ve tekstil sektöründe son yılların yükselen mesleklerinden biri “Merchandiser” olmak. İngilizce bir terim olduğu halde Türkçesi (tam çevirisi “tacir”) şu an için kullanılmamakta. Çalıştığınız firmaya göre iş tanımı ve sorumluluk kapsamı değişiklik gösterse de, tekstil üretimi ve perakende için "ürünlerin üretilmesindeki süreçleri organize eden, ürünlerin doğru zamanda, doğru yerde, doğru stokta olmalarını sağlayan kişidir" diyebiliriz.
Kariyer sitelerinde moda, tekstil ve perakende sektörlerinde bolca güncel iş ilanı bulabileceğiniz bu mesleğe yeni başlayan ve daha önce çok deneyimi olmayanlar için bir sözlük toparladım :) Bunu yaptım çünkü ben de bu işe ilk başladığımda çok deneyimli değildim. Moda eğitimim elbette vardı, birçok şeyi bildiğimi düşünüyordum ama daha ilk günden birçok terimin bana yabancı kaldığı bir ortama girmiştim. Bu nedenle belki faydalı olur düşüncesi ile, işte tekstil üretiminde, özellikle benim gibi örme grubunda çalışan bir Merchandiser’ın dünyasında her gün kullandığı terimler :
Coretex Coretex, tekstil ürünlerinin üretiminde A’dan Z’ye bütün süreçleri takip edebileceğiniz bir yazılım. Ben bu yazılımı ürettirdiğim numunelerin tüm süreçleri için kullanıyorum. Model tanımlama ve numune üretim takibi ile ön maliyet ve model fiyatlandırma işlerimi Coretex üzerinden yürütüyorum. Ben numunelerimi üretip fiyatlandırdıktan sonra, eğer müşteri onaylar ve üretim aşamasına geçerse, sisteme siparişi tanımlıyorum ve işi üretim ekibindeki Merchandiser’lara devrediyorum. Bu sefer üretim ekibi kendi süreçleri için Coretex üzerinden ilerlemeye devam ediyorlar.
Sentez Bazı firmalar Coretex yerine Sentez programını kullanabiliyor. Sentez yazılımının Live Vouge modülü ile Coretex’teki tüm süreçler yönetilebiliyor. Ben bu yazılımı hiç kullanmadım ama iş başvuruları esnasında bu programı bazı firmalar özellikle soruyor, ben de birkaç kez denk geldim :)
Proto Bir modelin üretilecek ilk numunesine verilen ad. Yani üretim kararı alınmadan önce yaptığım numuneler Proto oluyor.
PPS Açılımı Pre Production Sample. Yapılan ilk üretim numunesi. Artık siparişi aldınız, üretimi başlatmadan önce yapılan numune.
GSM Açılımı gram/square meter. Örme kumaşlar kilo ile satılır. GSM ise 1 metrekare kumaşın kaç gram olduğunun ölçü birimidir. Örneğin bir kumaş “250 GSM” ise, Bu kumaşı eni 1 metre boyu 1 metre olacak şekilde keserseniz 250 gr ağırlığında olacaktır.
Shopping İster imalatçı olun, ister perakendeci, çıkıp başka mağazalarda neler var bakıyorsunuz ve işinize yarayabilecek modelleri topluyorsunuz. Buna shopping deniliyor. (İşte buna bayılıyorum :) )
Kalite/Quality Ürünün kumaşının türü ve içeriği tekstil sektöründe kalite olarak tanımlanıyor. Örneğin yapacağım bir bluz numunesi için bana kalitesi ne? diye sorulduğunda yanıtım kumaşın içeriği oluyor, örneğin “%98 Polyester %2 Elastan 240 GSM”
Şeker Kasar Şeker kasar aslında kumaşı ağartmak için kullanılan bir teknik olsa da biz bu terimi "boyasız ham kumaş" olarak kullanıyoruz. Renkli kumaşlara göre daha ucuzdur. Yıkama modeller için şeker kasar kumaş sipariş etmelisiniz. Parça boyama tekniği ile istediğiniz renge boyayabilirsiniz.
Parça Boya Pamuklu kumaşların boyanarak renklendirilmesi işlemine 'parça boyama' adı verilir. Örneğin pantone kataloğundan bir renk beğendik ve t-shirt’ümüzün o renk olmasını istiyoruz. Bu kumaşı ürettirmeden (ancak büyük miktarlarda ürettirebilirsiniz) sadece numune için gerekli olacak bir parça kumaşa boyama yaptırarak numunemizi üretebiliriz.
Lab dib Pantone kataloğundan seçtiğimiz renklerin istediğimiz kumaşa laboratuvar ortamında uygulanmasına verilen addır. Laboratuvarda kumaşa renk birkaç farklı şekilde uygulanır ve reçeteleri çıkartılır. Siz o kumaşı büyük miktarda ürettireceğiniz zaman bir hata olmaması için önce bu çalışmayı yaptırırsanız hangi reçete ile en iyi performansı yakaladığınızı görmüş olursunuz.
Strike off Üründe baskı varsa ve siz üretime girmeden önce baskı kalitesini görmek istiyorsanız numuneyi birebir yaptırmadan, sadece seçilen kumaşa baskısını yaptırdığınızda buna strike off deriz.
Brushed Şardonlu. Hani sweatshirtlerin bazılarının içi pamuklu gibi olur ya, sıcacık tutar, buna şardon diyoruz.
Ribana Tshirt, sweatshirt gibi ürünlerin kol, yaka gibi yerlerine eklenen kumaş. İnceliğine göre 1x1 ve 2x2 olarak kullanıyoruz.
Kaşkorse En başta zaman zaman ribana ile karıştırılabilen, çizgili çizgili kabartıları olan, esnek kumaş.
Lurex Simli kumaşlar için kullanılan terim.
PES Polyesterin kısaltması
Süprem (Jersey) Bildiğimiz penye kumaş.
DTM Açılımı “Dye to Match”. Ürünü oluşturan elementler (kumaş, iplik, kordon gibi) hep aynı renk tonunda olması istendiğinde kullanılır. Tone to Tone da deniyor.
AOP Açılımı All Over Print. Türkçesi Metraj Baskı. Gelen tasarım desenli bir kumaştan yapılmışsa, seçilen kumaşa istenen deseni metraj baskı yaptırıyoruz.
Pastal Ürünün modeline göre kalıbı çıkartılır, kullanılacak kumaşın en iyi tasarrufu sağlayacak şekilde nasıl kesilmesi gerektiğini gösteren plana pastal denir. Bir ürünü üretmeyecek olsak bile fiyat çalışması yapmadan önce ne kadar kumaşın gittiğini görebilmek için bu çalışmayı mutlaka yaptırıyorum.
KDÜ Kesim + Dikim + Ütü = Yani işçilik Ürünlerin fiyatlaması yapılırken bu terimi sıkça kullanıyoruz.
Rejenere Kumaş Tekstil atıklarının toplanıp parçalanarak tekrar elyaf ve bundan da yeniden iplik haline getirilmesi artık çok yaygın. Bu ipliklerden üretilen kumaşlara rejenere (recycled) kumaş denir. Renk ve doku çeşitleri kısıtlıdır ama diğer kumaşlara göre fiyatları daha uygundur.
BCI Açılımı “BETTER COTTON INITIATIVE”. Uluslararası pamuk sürdürülebilirlik programı olan bir kuruluşun adıdır. Organik değil ama dünya için daha sağlıklı koşullarda yetiştirilmiş pamuğa BCI pamuk deniliyor. (Bu konuyu daha sonra detaylı yazacağım :))
Tuşe Kumaşın yumuşaklığı
Open-end Penye kumaş türü. İpliğinden ötürü biraz sert bir tür penyedir ve fiyatı diğer penye türlerine göre daha uygundur.
Colorway Bir tasarımın mevcut olduğu iki veya daha fazla renk şeması.
Psc “Adet” demek. İngilizce pieces kelimesinin kısaltması.
RPT Bir ürünün tekrar üretilmesine denir. İngilizce Repeat kelimesinde gelir, Türkçe olarak tam okunduğu gibi “Repete” diye kullanılıyor :)
Hand over date Teslim tarihi.
Yükleme Ürünlerin tüm aşamalardan geçerek hazırlanmış, paketlenmiş haliyle müşteriye/mağazaya gönderilmesi.
Çeki Listesi Bir modeli yükleyeceğimiz zaman müşterimize gönderdiğimiz renk, beden, adet ve koli adet bilgisini gösteren liste.
FOB & CIP Sipariş formunda, yüklenecek ürünlerin nakliyesinin kime ait olduğunu belirten kısaltmalar. Belirteç FOB ise ürünlerin nakliyesi müşteriye ait, CIF ise ürünlerin nakliyesi üreticiye aittir.
Gördüğünüz gibi birçok terim İngilizce olarak kullanılıyor. Ya da ben tamamen ihracat yapan bir firmada çalıştığım için ve müşterilerin haricinde firma içinde de çoğu zaman İngilizce konuşulduğu için bizde durumlar böyle olabilir.
Bu arada gün içinde sık kullandığımız terimlerin bir de sertifikalarla ilgili olanları var, şimdilik bu yazıda oraya hiç girmiyorum. Belki o da ayrı bir yazının konusu olabilir.
Sorularınız, yorumlarınız, sözlüğe katkılarınız olursa her zaman beklerim :) Zaman zaman eklemeler yaparak güncellersek güzel olur.
Comments