Yakında başlayacak 1896 yılında geçen “Alienists” dizisinin fragmanını izlerken, başrol oyuncusu Dakota Fanning’in giydiği dönem kostümlerine bayıldım. İçlerinden biri, benim 5 yıl önce bir yılbaşı partisi için Twist’ten aldığım elbisenin renk ve deseninde olunca, bir kez giyip dolabımın karanlık derinliklerine yolladığım için unuttuğum o güzelim elbise aklıma geldi. Acaba onu bulunduğu dipsiz kuyudan çıkartıp Vintage diye tekrar giyebilir miyim diye bir düşünce dalgalandı beynimde. Ama tabi ki vintage olması için yeteri kadar eski değildi.
Peki “bir elbiseye Vintage diyebilmek için ne kadar eski olması gerekir?”... Bunun önemli bir soru olduğunu fark ettim ve akabinde onu iki soru daha takip etti: Retro’nun Vintage’dan farkı nedir? Bir de iyice kıymetli, antika statüsünde olan giysiler var, bunun ayrımı nasıl yapılır? Bu soruları basitçe cevaplamak, konuda fikir sahibi olmak isteyenlerin işine yarar diye düşündüm ve işte cevaplar diyorum:
Vintage: Gördüğümüz her eskiyi çağrıştıran kıyafete Vintage desek de, aslında bu terim modada, 1920’den sonra yapılmış, en az 20 veya daha fazla yaşa sahip bir kıyafeti ifade eder. Bu arada bazı ikinci el kıyafet işinde olan kişiler bu terimin en az 50 yıl olması gerektiğini savunuyor. Bazılarına göre ise 20 yıllık olanlar “Yeni Vintage”, gerçekten kıymetli olanlar ise en az 50 yıllık olan kıyafetler. Yani yakında Vintage’a ek olarak “Yeni Vintage” diye bir terim duyarsanız şaşırmayın. Sonuçta, işin özü, bir kıyafete Vintage diyebilmek için en az 20 yıllık olması gerekir.
Çok kıymetli bir Vintage elbise, 1955, Balenciaga
1960’lardan günümüze gelip yeni sahibini bekleyen Vintage kaban:
Retro: Retro aslında bir stilin adıdır. Basitçe, şu anki dönem için stil dışı görünen her şeyi ifade eder diyebiliriz. Genelde 1970’ler Retro olarak adlandırıldığı için Retro ve Vintage sanki aynı şeyi ifade ediyormuş gibi bir yanılgıya düşünüyoruz. Oysa ki "Retro" kıyafetin üretilme tarihinden bağımsız olarak geçmişe gönderme yapan tarzdaki tüm kıyafetlere denir. Yani mesela bu sezon Zara’da gördüğünüz 90’ları çağrıştıran bir Jean yelek Retro'dur. Gucci’nin 70’leri çağrıştıran bol paça yüksek bel pantolonları da Retro'dur, ama aynı zamanda zaten 70’lerden kalan Vintage bir elbise de Retro'dur.
(Yani aslında her Vintage Retro’dur ama her Retro Vintage değldir :))
Sarah Jessica Parker, Sex and the City’nin ilk film versiyonunda Vivienne Westwood imzalı, geçmişten ilham alan Retro bir gelinlik giymişti:
Gucci’nin 2018 Cruise koleksiyonundan Retro tasarımlar:
Antika: Bir kıyafetin Antika olması için en az 100 yaşında olması gerekir. Günümüzde 1920 yılından önce yapılmış giysiler Antika olarak kabul ediliyor ama ilerleyen yıllarda bunun değişmesi mümkün görünüyor.
Victoria and Albert Müzesi’ndeki birçok şahane Antika kıyafetten biri, 1755 yılına ait:
1910 yılına ait bir Antika elbise:
Bu arada yazıyı yazmama sebep Alienist adlı dizide kostümler harika görünüyor, fragmanı aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz: